Jamovi ile Yönetim ve Liderlik Stilleri Analizi

Yönetim ve liderlik; vizyon belirlemek, hedeflere giden yolu tasarlamak, kaynakları uyumlu hale getirmek ve insanların potansiyelini harekete geçirmekten oluşan bir sistemdir. Bu sistem, tek bir “karizma” anlatısı ya da tek bir “en iyi uygulama” reçetesine indirgenemez. Farklı bağlamlarda (sektör, ölçek, kültür, belirsizlik düzeyi) farklı liderlik stilleri(dönüştürücü, işlemsel, hizmetkâr, durumsal, koçluk, otoriter vb.) farklı sonuçlar üretir. Soru şudur: Bizim kurumda hangi stil, hangi koşulda hangi sonuçları doğuruyor?

1) Veri Mimarisi: İnsan–Süreç–Sonuç Omurgası

Tablolar:

• Anket/360: liderlik boyutları (vizyon–ilham, koçluk, geri bildirim, sorumluluk devri, otorite kullanımı, hizmetkâr davranışlar), iklim (psikolojik güven, amaç netliği, işbirliği), eNPS.

• İK: ekip yapısı, kıdem, yetkinlik matrisi, eğitim saatleri, devinim (turnover), devamsızlık, ücret bandı.

• Operasyon–müşteri: teslim süresi, kalite (COPQ), NPS/CSAT, churn, projenin lead time’ı, sprint verimi.

• Finans: gelir, marj, üretkenlik göstergeleri (satış/çalışan, proje kârlılığı).

Jamovi adımı: Data → Open ile tabloları içe alın; Merge/Join ile ekip–dönem anahtarında birleştirin. Compute ile standartlaştırılmış skorlar (z), endeksler, gecikmeli değişkenler (liderlik skorları t-1, sonuçlar t). Tüm dönüşümleri Not sütununda belgeleyin (audit trail).

---

2) Ölçek Kalitesi: Güvenilirlik ve Doğrulama

Anketler güvenilir değilse, hiçbir model ikna edici değildir.

• Güvenilirlik: Cronbach’s α; alt boyutlar için ≥0,70 hedef.

• Yapı geçerliliği: Keşfedici Faktör Analizi (EFA) ile boyutları çıkarın; gerekirse doğrulayıcı (R eklentisi) ile basit CFA.

• Jamovi: Reliability → α; Factor → EFA (principal axis, oblimin). Yorum: “Koçluk ve geri bildirim aynı faktöre düşüyor (yük>0,6).”

---

3) Liderlik Profilleri: Stil Endeksleri ve Kümeleme

Stil endeksleri:

• Dönüştürücü: vizyon, ilham, entelektüel teşvik, bireysel ilgi.

• İşlemsel: hedef ve ödül netliği, istisnalarla yönetim.

• Hizmetkâr: empati, destek, bariyerleri kaldırma.

• Koçluk: gelişim geri bildirimi, sorumluluk devri, öğrenme koçluğu.

• Durumsal/otoriter: yön verme, hız ve disiplin.

Jamovi adımı: Endeksleri Compute ile ortalama/standart skor olarak üretin; k-means (R eklentisi) ile ekip lideri kümeleri çıkarın. ANOVA ile kümeler arası performans/NPS/churn farklarını test edin.
Örnek: “K3 (Dönüştürücü+Koçluk) ekipleri, teslim hızında +%12, churn’de −%18.”

---

4) Stil–Sonuç İlişkisi: Temel OLS/Logit Modeller

Bağımlılar: NPS, churn (0/1), devinim (0/1), teslim süresi, marj.
Bağımsızlar: Stil endeksleri, kontrol (kıdem, iş yükü, ekip büyüklüğü, ücret bandı).
Jamovi: Regression → Linear/Logistic.
Karar dili: “Koçluk +1σ → churn olasılığı −3,2 p.; Dönüştürücü +1σ → NPS +4,1 p.”

---

5) Nedensel Yaklaşım I: Doğal Deneyler ve DiD

Liderlik eğitimi/koçluk programı uygulanan ekipler Tedavi, benzerleri Kontrol:

$$Y=\alpha +\beta (\text{Tedavi}\times \text{Sonrası})+\gamma X+ϵ$$

Jamovi: Compute ile Tedavi, Sonrası ve etkileşim; paralel eğilim grafiğini önce çiz.
Örnek rapor: “Koçluk programı sonrası ekiplerde churn −%21 (g.a. [−28; −12]) ve teslim süresi −1,6 gün.”

---

6) Nedensel Yaklaşım II: Aracı (Mediation) Analizi

Stil → Psikolojik Güven → NPS/churn.
Adımlar:

1. Psikolojik güven = f(Stil, kontroller)

2. Sonuç = f(Stil, Psikolojik güven, kontroller)
   Jamovi (R eklentisiyle) dolaylı etki katsayısı ve bootstrap güven aralığı raporlanır.
   Karar: Program tasarımı, güven inşası kriterlerine ağırlık verir.

---

7) Ekip Düzeyi Deneyler: Mikro-A/B

Konular: geri bildirim sıklığı, 1:1 görüşme formatı, “ön okuma” zorunluluğu, toplantı katılımcı sayısı.
Jamovi: t-test/ANOVA + güç analizi; bağımlılar teslim süresi, karar kalitesi skoru, anket maddeleri.
Örnek: “1:1 sıklığı 2→4 hafta/ay: NPS +2,7 p.; karar gecikmeleri −%14.”

---

8) Karar Döngüsü ve Toplantı Ekonomisi

Metrikler: karar süresi (talep→karar), toplantı saati/kişi/hafta, ön okuma skoru, açık aksiyon oranı.
Jamovi OLS: karar süresi = f(katman sayısı, katılımcı sayısı, ön okuma, liderlik stili).
Karar kartı: “Katılımcı ≤7, 25–50 dk, ön okuma zorunlu; uygulama sonrası DiD: karar süresi −%31.”

---

9) Çeşitlilik–Eşitlik–Dahil Etme (DEI) ve Stil Etkileşimi

Göstergeler: cinsiyet/yaş/arkaplan çeşitliliği, iç mobilite, ücret uçurumu.
Hipotez: Dönüştürücü/hizmetkâr stiller dahil etmeyi artırır → inovasyon ve NPS artar.
Jamovi: NPS = f(DEI endeksi, Stil, Stil×DEI) → etkileşim grafiği.
Sonuç: “DEI yüksek iken koçluk etkisi 2× güçlü.”

---

10) Yetki Devri ve Sorumluluk Netliği (RACI)

RACI netlik skoru: her iş maddesinde tek “A” (Accountable) ve net “R” (Responsible).
Jamovi: Hata/tekrar iş olasılığı = f(RACI skoru, iş yükü, ekip büyüklüğü).
Politika: Netlik ↑ → tekrar iş −%x; eğitim ve süreç kılavuzu yatırımı.

---

11) Psikolojik Güven ve Öğrenen Organizasyon

Göstergeler: hata paylaşımı, fikir önerisi, retrospektif kalitesi, deney sayısı.
Jamovi: Deney sayısı = f(psikolojik güven, liderlik stili, kıdem çeşitliliği).
Sonuç: Güven 1σ ↑ → deney +%y; yenilik hızı artar.

---

12) Koçluk ve Mentorluk Programları: ROI

Maliyet: eğitmen/koç ücreti, zaman, platform.
Fayda: churn azalması, üretkenlik artışı, NPS/CSAT iyileşmesi, lider yedeği.
Jamovi: Öncesi–sonrası + eşleştirilmiş kontrol → faydanın yıllık TL karşılığı; fayda/maliyet oranı.
Örnek: F/M=2,8; geri ödeme süresi 7 ay.

---

13) Değişim Yönetimi ve Benimseme Eğrisi

Yeni süreç/araç/lansmanlar için benimseme hızı kritik.
Jamovi: Cohort (ilk temas tarihi) → kullanım oranı eğrisi; logit: benimseme (0/1) = f(koçluk skoru, eğitim saati, yöneticinin örnek davranışı).
Karar: Koçluk + örnek davranış = en güçlü kombinasyon.

---

14) Performans Diyaloğu ve Hedef Mimarı

Yanlış hedef yanlış davranış üretir (ör. yalnız adet hedefi).
Jamovi mediation: Hedef → davranış → sonuç zinciri; ağırlık duyarlılığı.
Politika: Hedef sepeti: kısa vadeli sonuç + süreç kalitesi + müşteri etkisi + öğrenme.

---

15) Sağlık–Esenlik ve Sürdürülebilir Performans

Metrikler: tükenmişlik skoru, devamsızlık, fazla mesai, esneklik algısı.
Jamovi OLS/logit: hata oranı/churn = f(tükenmişlik, çalışma düzeni, liderlik stili).
Çıktı: Esenlik programı DiD: hata −%p, churn −%q; sürdürülebilir tempo.

---

16) Risk ve Etik: Güç–Sorumluluk Dengesi

Göstergeler: uygunsuz davranış ihbarı, çıkar çatışması, etik eğitim katılımı.
Jamovi: İhlal olasılığı = f(otoriter stil, etik eğitim, iç kontrol seviyesi).
Karar: Otorite yüksek alanlarda çift imza ve etik hat görünürlüğü.

---

17) Sektörel Varyasyon: Bağlama Göre Stil

Üretimde disiplin–işlemsel, ar-ge’de koçluk–dönüştürücü etkileri farklı olabilir.
Jamovi panel: Sonuç = f(stil × fonksiyon, kontroller) → fonksiyon bazlı katsayılar.
Karar: Fonksiyona özgü “liderlik repertuvarı” eğitimleri.

---

18) Senaryo–Stres Testleri: Yönetim Eşiği

Şoklar: talep −%5, kur +%10, kritik çalışan ayrılışı +%x, yeni ürün başarısız MVP.
Jamovi what-if: churn, NPS, lead time, marj; karar kartı: “hangi stil ve ritüel hangi şoku yumuşatıyor?”
Sonuç: Krizde “yüksek netlik + yüksek empati” kombinasyonu en güçlü denge.

---

19) Yönetim Panosu: Tek Sayfada İnsan–Süreç–Sonuç

Kutular: stil endeksleri, psikolojik güven, RACI netlik, karar döngüsü, deney sayısı, churn, NPS, teslim süresi, marj, koçluk ROI, DEI endeksi.
Dil: Etki büyüklüğü + g.a. + süre + sorumlu.
Görseller: radar (stil profili), su şelalesi (churn/NPS farkı), kontrol grafiği (karar süresi).

---

20) Sınırlılıklar ve Sağlamlık

• Ölçüm yanlılığı: öz-bildirim, hoş görünme etkisi.

• Seçilim: koçluk programına gönüllü “zaten iyi” yöneticiler.

• Eşanlılık: iyi sonuçlar algıyı da iyileştirebilir.
  Jamovi protokolü: HC/White sağlam standart hatalar, eşleştirme (benzer ekipler), alt örneklem(fonksiyon/bölge), placebo dönemleri, öncesi trend kontrolleri; varsayımları Not’ta açık yazın.

Liderlik, “doğuştan gelen” gizemli bir özellik değil; ölçülebilen, geliştirilebilen ve bağlama göre ayarlanabilen bir yetkinlik repertuarıdır. Bu repertuarın kuruma değer üretmesi; psikolojik güven, yetki devri netliği, sağlıklı hedef mimarisi, etkili karar döngüleri ve öğrenme ritmi ile mümkündür. Jamovi, bunu bir yönetim laboratuvarına dönüştürür:

1. Görünürlük: Stiller, iklim, DEI, karar ve toplantı metrikleri, churn/NPS/teslim–marj gibi çıktıların aynı panoda buluşması.

2. Nedensellik: DiD ile program etkisi, mediation ile psikolojik güvenin aracı rolü, fonksiyona göre stil×bağlam etkileşimi.

3. Karar: Koçluk programları için ROI ve geri ödeme, toplantı ekonomisi ve karar süresi, RACI netliği için süreç tasarımı, DEI yatırımlarının müşteri ve inovasyon etkisi.

4. Dayanıklılık: Kriz ve belirsizlik senaryolarında hangi stil kombinasyonlarının churn, NPS ve tempo üzerindeki etkileri.

5. Kültür: Hataların konuşulabildiği, deneylerin teşvik edildiği, sorumluluğun net, amaçların anlaşılır olduğu öğrenen organizasyon.

Uygulama Yol Haritası:

• Hafta 1–2: Anket–İK–operasyon–müşteri verilerini birleştir; ölçek güvenilirliği (α) ve EFA.

• Hafta 3–4: Stil endeksleri ve kümeleme; temel OLS/logit; karar döngüsü ve toplantı metrikleri.

• Hafta 5–6: Koçluk/dönüşüm programı DiD; psikolojik güven mediation; DEI etkileşim analizi.

• Hafta 7–8: Mikro-A/B deneyleri (geri bildirim ritmi, 1:1, ön okuma); ROI ve karar kartları.

• Sürekli: Pano güncelleme, sağlamlık kontrolleri, liderlik repertuvarı eğitimleri ve mentor havuzu.

Son söz: Veriyi hikâyeye, hikâyeyi karara, kararı etkiye çeviren bir liderlik mimarisi, kısa vadeli hedefleri kaçırmadan uzun vadeli kültürü büyütür. Jamovi ile kuracağınız bu mimari; stilin bağlama uygun ayarlanmasını, psikolojik güvenin sistematik yükseltilmesini, koçluk ve karar ritüellerinin ROI ile yönetilmesini mümkün kılar. Böylece kurum; yalnız hedeflerine ulaşmakla kalmaz, insanların en iyi hâllerini ortaya koydukları bir çalışma ortamını sürdürülebilir şekilde inşa eder.

Veri, modern dünyanın en değerli varlıklarından biri haline gelmiştir ve iş dünyasında, araştırmada ve karar verme süreçlerinde kritik bir rol oynamaktadır. Biz, veri analizi konusundaki tutkulu bir topluluk olarak, veri biliminin ve analizinin gücünü vurguluyoruz. Web sitemiz, işletmelerden akademisyenlere ve veri meraklılarına kadar herkesin veri analizi becerilerini geliştirmesine yardımcı olmayı amaçlayan bir kaynaktır. Misyonumuz, veri analizi sürecini anlaşılır ve erişilebilir hale getirmek, verilerin içinde gizlenen değeri açığa çıkarmak ve daha bilinçli kararlar almalarını desteklemektir.

Web sitemiz, geniş bir veri analizi yelpazesi sunmaktadır. Hangi sektörde olursanız olun veya hangi veri analizi aracını kullanıyorsanız kullanın, ihtiyaçlarınıza uygun hizmetler sunuyoruz. SPSS, R, Python, Excel veya diğer analiz araçlarını kullanarak veri madenciliği, hipotez testleri, regresyon analizi, zaman serisi tahmini, segmentasyon ve daha fazlasını içeren çeşitli analiz türlerini kapsarız. Ayrıca, öğrenmeyi kolaylaştırmak için zengin kaynaklar, öğreticiler ve interaktif araçlar sunuyoruz.